Op 11 september is in Zaandam een jubileumboek gepresenteerd, verschenen ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van de AWN-afdeling Zaanstreek. Arjen heeft hierin een stuk geschreven over de intrigerende vindplaats van de Romeinse wachttoren bij Krommenie-’t Hain en haar relatie tot de forten bij Velsen uit dezelfde periode. Maar er staat veel meer in: van de prehistorie t/m vliegtuigcrashes uit WO2! Een aanrader dus.
Het boek (soft cover, 128 pag.) is verkrijgbaar bij Bol.com en bij Matrijs, voor € 19,95 (excl. verzendkosten).
De tentoonstelling Oorlog in de lucht, weerslag in de grond is vanaf 2 juli te bezoeken in Huis van Hilde. De in 1943 in Castricum neergestorte ‘Dambuster’, een Brits Lancastervliegtuig, staat hierin centraal. Arjen Bosman stelde de tentoonstelling samen en schreef de teksten bij deze expositie.
De tentoonstelling is van 2 juli 2020 tot en met 3 januari 2021 te zien en toont aan de hand van archeologische vondsten, foto’s, prenten en interviews met ooggetuigen dit dramatische oorlogsverhaal. Achterliggende gedachte is om aan de hand van deze gebeurtenis te laten zien dat archeologie waardevolle nieuwe aanvullingen kan leveren op bekende (ooggetuigen)gegevens van alle betrokken partijen.
Op 17 mei 1943, tijdens WOII, stortte bij Castricum een Brits vliegtuig neer. Het toestel was geraakt door de luchtafweerbatterij bij Wijk aan Zee. Het vliegtuig was onderdeel van Operation Chastise, en de toestellen waren ook wel beter bekend als de ‘Dambusters’. Het doelwit van deze operatie was het opblazen van de stuwdammen bij het Ruhrgebied met speciale stuiterbommen. Het vliegtuig was op de terugweg en bijna veilig boven zee toen het werd geraakt door de Duitse luchtafweer. De kanonnen vuurden een dodelijk schot af op het vliegtuig, dat op het strand van Castricum belandde. Niemand overleefde de crash.
Tentoonstelling
De tentoonstelling Oorlog in de lucht, weerslag in de grond toont de inspanningen van jaren speurwerk naar feiten en overblijfselen van deze vliegtuigramp. Deze unieke verzameling archeologische vondsten, foto’s en prenten vertellen het dramatische oorlogsverhaal van het Britse vliegtuig en de Duitse luchtafweer. Ze vormen het tastbare bewijs van deze vliegtuigcrash en geven aanwijzingen over het kaliber van een bepaald kanon of over het type vliegtuig dat is neergestort. De tentoonstelling maakt WOII weer even tastbaar in het jaar waarin we 75 jaar bevrijding herdenken en vieren.
Educatief
De nieuwe tijdelijke tentoonstelling is mede door de archeologie uit de omgeving uitermate geschikt om de jongere generatie kennis te laten maken met de Tweede Wereldoorlog. Stichting Kist uit Castricum stelde een omgevingsgeschiedenisproject op voor basisschoolleerlingen en haakt hiermee aan bij de tentoonstelling. Tijdens dit educatieproject zijn ooggetuigen van deze luchtoorlog aan de hand van archeologische vondsten geïnterviewd en gefilmd door leerlingen van de openbare basisschool Helmgras uit Castricum. Het indrukwekkende resultaat van deze korte documentaires is te zien en beluisteren in de tentoonstelling.
Vanaf 17 april 2020 is de nieuwste Velisena, het blad van de historische kring Velsen (HKV), verkrijgbaar in de winkels. Dit nummer is geheel gewijd aan 75 jaar vrijheid en bevat rijk geïllustreerde, indringende, persoonlijke en veelal niet eerder gepubliceerde verhalen.
Arjen heeft aan de redactie mee mogen werken. Tevens staan er ook vier artikelen van zijn hand in. Hieronder één over het beladen oorlogsverleden van zijn eigen overgrootvader.
Velisena 29 is te koop bij: Bredero Boeken in Santpoort-Noord, de Readshop in IJmuiden en Rozing in Velsen-Noord. Het blad is ook verkrijgbaar op de site van Boekwinkeltjes of aan te vragen via een mail naar de HKV (secretariaat@historischekringvelsen.nl).
Provincie Noord-Holland gaat samen met het NIOD op zoek naar de belangrijkste foto’s van de Tweede Wereldoorlog uit onze provincie. Welke foto’s uit onze provincie moeten volgens u onderdeel worden van een nationale tentoonstelling in de Tweede Kamer? U bent van harte uitgenodigd om op woensdag 15 januari een bijzondere fotopresentatie van de Noord-Hollandse canon bij te wonen en uw stem te laten horen. De presentatie ligt in de handen van Dieuwertje Blok.
Arjen Bosman zal als expert foto’s toelichten in ronde 3 (Militaire strijd & Bevrijding) en ronde 5 (Duitse aanwezigheid, Collaboratie & Aanpassing).
De gekozen inzendingen voor de nationale tentoonstelling zijn via deze site te zien. Ook de overige foto’s kunt u via een link op de pagina nog bekijken.
In dit tweede rapport over de archeologie van modern oorlogserfgoed staan vier dilemma’s centraal: Wie is de eigenaar? Hoe staat dit erfgoed in verhouding tot de wet wapens & munitie? Hoe waardeer je het en hoe selecteer je?
John Frostbrug, Arnhem (Foto: Military Legacy, Dordrecht)
De derde editie van Strijdigheden vindt plaats in Arnhem (De Rozet) en heeft als thema ‘Market Garden’. Onder leiding van veldmaarschalk Montgomery probeerden geallieerde troepen in 1944 op te rukken tot over de grote rivieren, en dat bleek een brug te ver. Bij wat nu de John Frostbrug heet, stuitte de opmars. De congreslocatie Rozet ligt op enkele honderden meters van deze beroemde brug. Het congres valt samen met de 75 jarige herdenking van deze slag en de gemeente Arnhem is een belangrijke samenwerkingspartner voor deze editie.
Hans Goedkoop (foto wikipedia)
Het avondprogramma (in de Eusebiuskerk) bestaat uit een lezing van historicus Hans Goedkoop, al vele jaren het gezicht van ‘Andere Tijden’. Hans Goedkoop heeft een geheel eigen visie op de geschiedenis, waarbij hij de scherpe randen niet schuwt.
Waar het dagdeel gericht is op archeologisch geïnteresseerd publiek, is het avondprogramma voor iedereen. We hopen op mooie discussies tussen Goedkoop en de bezoekers over de impact van de oorlog op de stad.
Kosten hele dag + avond = € 50,- / Kosten dagprogramma = € 45,- / Kosten avondprogramma = € 10,- Aanmelden kan hier.
Op een zonovergoten zaterdag (29 juni 2019) nam Arjen Bosman deel aan het defilé op Nationale Veteranendag in Den Haag. En dat had dit jaar een bijzondere achtergrond. Het is namelijk precies 35 jaar geleden dat hij in Libanon op vredesmissie was.
Nr. 1 = Koning Willem Alexander, Nr. 2 = Arjen Bosman (Beeld: NPO 1)
In de Tooropstraat te Nijmegen worden 31 nieuwe duurzame huurappartementen gerealiseerd door KlokGroep. Het terrein heeft een bewogen geschiedenis over een lange periode, van de Romeinen tot en met de Tweede Wereldoorlog. Daarom is voorafgaand aan de bouw door KlokGroep Milieu, ADC ArcheoProjecten, T&A Survey en Military Legacy een gecombineerde bodemsanering, archeologisch onderzoek en explosievenonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek heeft mooie resultaten opgeleverd over de militaire geschiedenis op deze locatie.
In dit deel van Nijmegen lag vanaf 19 v. Chr. het oudste Romeinse fort van Nederland. Het was 42 ha groot en heeft enkele tientallen jaren bestaan. Dit strategisch gelegen fort bood onderdak aan de manschappen die later zouden deelnemen aan veldtochten in Duitsland. De projectlocatie bevindt zich middenin het fort, vlakbij de gracht die ter hoogte van de Tooropstraat lag. Het archeologisch onderzoek heeft bijzondere vondsten opgeleverd, waaronder: enkele munten met de beeltenissen van Julius Caesar en keizer Augustus, een sluiting van een maliënkolder en een hanger met vruchtbaarheidssymbool.
Vanaf 69 na Christus werd er een meer permanent fort op de Hunerberg gebouwd. Dit fort lag ten noorden van de Berg en Dalseweg en was omgeven door een groot kampdorp waarin onder anderen smeden, winkels en bars gevestigd waren. Zij waren nodig om in het onderhoud van de bijna 6000 legionairs te kunnen voorzien. Tussen 69 en 104 n. Ch. was dit de standplaats van het beroemde 10e legioen.
Tijdens het archeologisch onderzoek is een deel van de fundering van één van de gebouwen uit het kampdorp aangetroffen. De fundering bestond uit hergebruikte dakpannen, bakstenen en andere grote stenen. Op de dakpannen zijn diverse stempels van het 10e legioen aangetroffen: de letters LXG (Legio Decima Gemina). Aan de binnenkant van de muur werden vele frescofragmenten aangetroffen. Het pleisterwerk is beigewit van kleur. Op enkele stukken zijn zwartgeverfde delen zichtbaar. Tussen het pleisterwerk is o.a. een munt van keizer Nerva uit 97 n. Chr. gevonden en zijn enkele spijkers van de zolen van Romeinse sandalen tevoorschijn gekomen.
Lang na het verdwijnen van de Romeinse forten werd in de 19e eeuw het fort De Verbrande Molen ten oosten van het huidige huizenblok gebouwd. Het fort diende als verdediging van de stad en was slechts enkele decennia in gebruik. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog verdween het en werd de locatie onderdeel van de stad. In de Tweede Wereldoorlog rukten de geallieerden op via de Tooropstraat richting het centrum. Uit beide perioden is munitie gevonden: lege hulzen en het magazijn voor 2 cm patronen van een Duits stuk luchtafweergeschut.
Archeologiestudenten van de Universiteit Leiden leren in hun eerste jaar hoe veldwerk in elkaar steekt. Op onderstaande foto geeft Arjen Bosman uitleg aan de internationale groep (foto: Archeologie Universiteit Leiden).